Tuesday, July 11, 2017

ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ και ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τρόποι πραγματοποίησης της διάνοιξης, ατομικά και κοινωνικά

Πώς περνάμε από την ατομική διάνοιξη στην κοινωνική; Αυτή δεν μπορεί να γίνει έξωθεν, ούτε να επιβληθεί. Η διάνοιξη είναι κατ’ αρχήν προσωπική υπόθεση. Το ζήτημά της θα μπορέσει να γενικευτεί μόνο αν τεθεί από τα ίδια τα άτομα.

Ατομική διάνοιξη

Η προσωπική διάνοιξη του καθένα προϋποθέτει στιγμές όπου να μπορεί να βγει από τη βοή της καθημερινότητας για να αφουγκραστεί το Όλον.  Πώς, πού και πότε μπορεί να το κάνει εξαρτάται από το άτομο και τις συνθήκες του.

Κάποιες καταστάσεις μπορεί συμβάλλουν στη διάνοιξη, όπως η επαφή με τη φύση, τις τέχνες, τον έρωτα την αγάπη. Μια καλή παρέα ή ένα ξένοιαστο γλέντι. Διανοητικές διευρύνσεις μέσα από τη συζήτηση ή το διαλογισμό ή το γράψιμο. Οτιδήποτε μπορεί να μας βγάλει από τις σκοπιμότητες και να μας συνδέσει υπερβατικά.

Έχοντας αυτό υπόψη, μπορούμε να διακρίνουμε ποιες καταστάσεις το υποστηρίζουν ή το υπονομεύουν. Έτσι μπορούμε να πάρουμε εκείνα τα μέτρα που προάγουν τις μεν και περιορίζουν τις δε. Αυτό συνεπάγεται μια νέα πολιτική, με κριτήριο τη διάνοιξη, εφόσον αυτή βέβαια τεθεί από τα άτομα ως κεντρικό ζήτημα.

Κοινωνική διάνοιξη

Οι καταστάσεις που μας υπονομεύουν -και θα πρέπει να περιοριστούν- είναι όλες αυτές που μας απειλούν, εμποδίζοντας το άνοιγμά μας. Αυτές μπορεί να είναι:
-        απειλές της επιβίωσής μας (από πείνα, πολέμους, τρομοκρατία, εγκληματικότητα)
-        της υγείας μας (από καταστροφές περιβάλλοντος, φτώχεια, επιδημίες, ναρκωτικά, χημικά)
-        της ελευθερίας μας (από δικτατορίες, μισαλλοδοξίες, φυλετικούς διαχωρισμούς)
-        της ψυχικής μας ισορροπίας (από ανταγωνισμό, εχθρικότητα, αδικία, ψυχολογική βία)

Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τον περιορισμό των απειλητικών καταστάσεων, θα πρέπει να συνοδεύονται από μέτρα υποστήριξης αυτών που διευκολύνουν τη διάνοιξη, όπως για παράδειγμα:
- Η επαφή με τη φύση μπορεί να υποστηριχθεί με την αποκέντρωση,  με τη διαμονή σε αυτήν, με τη φροντίδα του οικοσυστήματός της.
- Η επαφή με τους ανθρώπους με τις κοινωνικές εκδηλώσεις και τις γιορτές.
- Η πνευματική επαφή με τις τέχνες, με τη φιλοσοφία (τον υποθετικό λόγο), με χώρους συνάντησης ως προς Αυτό (ή, αλλιώς, εκκλησίες).

Πολλά από αυτά ήδη συμβαίνουν με τον άλφα ή βήτα τρόπο, αλλά όσο πιο συνειδητά γίνονται για να συμβάλλουν στην υπέρβαση, τόσο πιο λειτουργικά μπορεί να είναι.

Γιορτές υπάρχουν, αλλά αυτές είναι είτε εθνικές είτε θρησκευτικές (ανάλογα με την θρησκεία). Αντ’ αυτών θα μπορούσαν να είναι γιορτές της γης, που θα γιορτάζουν, για παράδειγμα, τις ισημερίες και τα ηλιοστάσια και να συνοδεύονται από ανάλογες κοινωνικές εκδηλώσεις.

[Η εαρινή ισημερία θα μπορούσε να είναι η γιορτή της νιότης και του έρωτα, με γλέντια και καρναβάλια. Το θερινό ηλιοστάσιο η γιορτή των παιδιών, με παιχνίδια, εκδρομές, φάρσες και αστεία. Η φθινοπωρινή ισημερία, η γιορτή των ηλικιωμένων ή των αρρώστων ή των νεκρών, με επισκέψεις στα γηροκομεία, στα νοσοκομεία, στα νεκροταφεία, κλπ. Το χειμερινό ηλιοστάσιο η γιορτή των φίλων, με δώρα και αλληλοβοήθεια και επισκέψεις σε ξεχασμένους φίλους.]

Τέχνες υπάρχουν, αλλά παρασύρονται στην ατομική καταξίωση των καλλιτεχνών, εντείνοντας συχνά το αίσθημα του ανταγωνισμού αντί να συμβάλλουν στην αποφόρτιση  και στη διάνοιξη. Επιπλέον, η υιοθέτηση του μακάβριου στοιχείου, του αρνητισμού και της βίας που μετέρχονται πολλοί καλλιτέχνες για να ξεχωρίσουν προκαλώντας, εντάσσει τη σύγχρονη τέχνη στη γενικότερη απειλή, αντί να μας βγάζει από αυτή. Θα βοηθούσε, πιθανόν, η επαναξιολόγηση των τεχνών με κριτήριο τη διάνοιξη, αλλά χωρίς να μπαίνει φραγμός στην ελεύθερη έκφραση.

Χώροι πνευματικοί υπάρχουν, αλλά είτε δεν συμβάλλουν άμεσα στη διάνοιξη (καθώς δεν είναι φτιαγμένοι γι’ αυτή) είτε την εγκλωβίζουν σε παλιά σχήματα (όπως οι εκκλησίες των θρησκειών και των αιρέσεων τους). Χρειάζεται μια νέα αρχιτεκτονική σύλληψη για τη διαμόρφωση χώρων «εκκλησιασμού¨» στο Άφατο, που να συνδράμουν στην καθαρή αφαίρεση και στη μυσταγωγία της διάνοιξης.

[Η αρχιτεκτονική αυτών των χώρων εκκλησιασμού θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα τέσσερα βασικά στοιχεία, νερό, γη, φωτιά και αέρα.  Το νερό να είναι για την κάθαρση, κατά την είσοδο στο χώρο. Η γη να υπάρχει σαν χώμα και  πηλός στη βάση στην κατασκευή του κτηρίου και ως γλυπτό με μια πέτρα ή βράχο στο κέντρο σαν σύμβολο του άχρονου Είναι. Η φωτιά, σαν ενέργεια του γίγνεσθαι, να είναι  η πηγή φωτός και θερμότητας του χώρου. Η αίσθηση του αέρα να δίνεται μέσα σε ένα περιβάλλον σιωπής, με τον ήχο του νερού της εισόδου ή της φωτιάς ή με τα τραγούδια και τις μουσικές. Θα πρέπει όλα να είναι φτιαγμένα με φυσικά υλικά. Ο χώρος θα μπορούσε να διαμορφωθεί με τη συνεργασία καλλιτεχνών, που θα μπορούσαν να φροντίσουν και τη γενικότερη «χορογραφία» των εκκλησιαζόμενων και των εκκλησιαστών. (Πιθανόν να βοηθούσε, όσοι εισέρχονται στο χώρο να βγάζουν τα ρούχα τους και να περνούν από κάτι σαν λουτρό, πριν μπουν στο χώρο καθαροί, είτε γυμνοί, είτε με κάποιο χιτώνα.) Αυτά είναι απλά κάποιες προτάσεις. Δεν χρειάζεται να ακολουθηθούν.  Η σύνθεση θα έπρεπε να είναι ανοιχτή και να επαφίεται στα μέλη της κάθε κοινότητας να αποφασίσουν τη μορφή που θα δώσουν στο χώρο τους και στα τεκταινόμενα εκεί. Το μόνο κριτήριο είναι η διάνοιξη. Αυτός είναι και ο λόγος που κάποιοι τέτοιοι χώροι μπορεί να χρειάζονται, εφόσον συνδράμουν στο να συναντιούνται οι άνθρωποι ως προς Αυτό, να μοιράζονται το άφατό του και να το κοινωνούν. Ένας τέτοιος χώρος μπορεί να έδινε λύση και στο θέμα των τελετών γέννησης (βάπτισης) και θανάτου (κηδείας), που πολλοί αντιμετωπίζουν καθώς ούτε οι υπάρχουσες εκκλησίες ούτε τα δημοτικά γραφεία τελετών τους εκφράζουν. ]

Αυτά που προτείνουμε πιο πάνω, για τις τέχνες, τις γιορτές, τους χώρους εκκλησιασμού, είναι καθαρά ενδεικτικά για το τι θα μπορούσε να τροποποιηθεί σε κάποιες κοινωνικές εκδηλώσεις, ώστε το θέμα της διάνοιξης να τίθεται δημόσια και όχι μόνο ιδιωτικά. Θα μπορούσαν να βρεθούν άλλοι τρόποι, εφόσον οι άνθρωποι, βέβαια, κρίνουν ότι τις χρειάζονται. 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Θα μπορούσε οι άνθρωποι να κρίνουν ότι αρκεί η προσωπική τους διάνοιξη, που θα τη προσεγγίζουν με το δικό τους τρόπο, ιδιωτικά, χωρίς να ασχοληθούν περαιτέρω με τη γενική θεωρία της και την ευρύτερη πραγματοποίησή της. Θα μπορούσε επίσης να μην ενδιαφερθούν για κανενός είδους διάνοιξη, προσωπική ή κοινωνικοπολιτική, ούτε όπως προτείνεται εδώ, ούτε αλλιώς. Θα υπάρχουν βέβαια πάντα κάποιοι που θα αναζητούν το δρόμο προς το άφατο, αφού είναι μέρος της φύσης μας η ερωτηματική μας αναφορά μας σε Αυτό (όπως και να το πούμε).  Αυτοί μπορεί να είναι λίγοι και να μην μπορούν να επηρεάσουν τις γενικότερες εξελίξεις. Ακόμα όμως και να μπορούσαν, η πορεία του ανθρώπου πιθανόν να είναι ήδη προδιαγεγραμμένη.

Η επεκτατικότητα και η μετάθεση που έχουν κυριαρχήσει στην παγκόσμια ανάπτυξη ωθούν το οικοσύστημα στα όριά του έτσι που δεν αποκλείεται να καταρρεύσει, παρασύροντας ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας στην καταστροφή. Μια έγκαιρη στροφή - στην οποία θα συνέβαλε η διάνοιξη -, θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο ή να περιορίσει το μέγεθος της καταστροφής. Όσοι αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα της στροφής, οφείλουν να την προσπαθήσουν, αν και δεν είναι σίγουρο το αποτέλεσμα.

Το μέλλον είναι πάντα αβέβαιο. Η επαναφορά μας στο παρόν, μέσω της διάνοιξής μας στο άφατο, συνεπάγεται, από τη μία, την ελαχιστοποίηση της επεκτατικής μας ανάπτυξης (που αν συνεχιστεί θα φέρει την καταστροφή), και, από την άλλη, τη μεγιστοποίηση της βιωματικής απόλαυσης της ζωής μας στο παρόν, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στο μέλλον.


Αυτό που θέλουμε όλοι είναι να νιώθουμε καλά. Με οδηγό αυτή την απλή αρχή [the feeling-good principle] μπορούμε να αποφασίσουμε αν θέλουμε να συνεχίσουμε διασπασμένοι και αγχωμένοι, μέσα στον επεκτατικό ανταγωνισμό ή να συνδεθούμε μέσα από τη κοινή μας ερωτηματική αναφορά σε Αυτό, το πέρα από εμάς,  με απώτατο συμπέρασμα τη διάνοιξή μας στο άφατο – τη σιωπή .

No comments:

Post a Comment